LEED Sertifikası Nedir? Nasıl Alınır? (Teknik Rehber)

LEED; puan bazlı, önkoşullar + kredilerden oluşan, Certified (40–49), Silver (50–59), Gold (60–79), Platinum (80+) seviyeleri olan uluslararası yeşil bina sertifikasyonudur. Projeler LEED Online üzerinden kaydedilir, başvuru ise GBCI (Green Business Certification Inc.) tarafından teknik incelemeden (review) geçer. Doğru derecelendirme sistemi seçimi, puan kartı (scorecard) planlaması, ön tasarımda entegre süreç ve erken enerji modelleme proje başarısı için kritiktir.

İçindekiler

• LEED nedir?

·       LEED Derecelendirme Sistemi Seçimi

• Sertifika Seviyeleri (Puan Aralıkları)

• Kim Değerlendirir? (USGBC & GBCI rolleri)

• LEED Nasıl Alınır?

• Teknik Gerekliliklere Kısa Bakış (Örnek Önkoşullar, Modelleme, Dokümantasyon)

• O+M ve Residential’de Özel Noktalar

  
  

LEED Nedir?

LEED (Leadership in Energy and Environmental Design), önkoşulları sağlayıp seçili kredilerde puan toplayarak sertifika alınan puan bazlı bir yeşil bina sistemidir. Enerji ve su verimliliği, malzemeler, iç mekan çevre kalitesi, konum/ulaşım gibi başlıklarda tasarım kriterlerini ve performansı ölçer.

LEED Derecelendirme Sistemi Seçimi

LEED projeleri kapsam ve kullanım türüne göre BD+C (yeni bina/büyük yenileme), ID+C (iç mekan yenileme uygulamaları), O+M (mevcut bina işletim & bakım), Residential (konut) ve Cities & Communities (şehir/ilçe ölçeği) sistemleri altında değerlendirilir. Projenin brüt alanının tek ve projeye ne uygun olan sistemle sertifikalandırılması gerekir. Doğru derecelendirme sistemi seçilirken USGBC’nin “Rating System Selection Guidance” sayfasındaki yönergeler temel alınmalıdır; belirsiz durumlarda GBCI ile ön-kayıt danışmanlığı da önerilir. Bu rehber, aynı zamanda 40/60 kuralını da tanımlar: Alanın %<40’ına uyan sistemin kullanılmaması, %>60’ına uyan sistemin tercih edilmesi; %40–60 aralığında ise proje ekibi en uygun sistemi değerlendirmeyle belirler.

Sertifika Seviyeleri (Puan Aralıkları)

Certified (40–49 puan): Temel sürdürülebilirlik kriterlerini karşılar; zorunlu önkoşullar (prerequisite) sağlanmış ve asgari puan eşiği aşılmıştır.

Silver (50–59 puan): Enerji, su, malzeme ve iç mekân kalitesi gibi alanlarda ek iyileştirmeler yapılmıştır.

Gold (60–79 puan): Yüksek performanslı stratejiler kapsamlı biçimde uygulanmıştır; işletme maliyetleri ve çevresel etkilerde belirgin azalma hedeflenir.

Platinum (80+ puan): En üst seviye; bütünleşik tasarım, ölçülebilir performans ve yenilikçi çözümlerle üst düzey çevresel başarı gösterir.

Kim Değerlendirir? (USGBC & GBCI Rolleri)

USGBC; LEED’in çatı kurumu pozisyonundadır, LEED’i geliştirir ve kılavuzlarını yayınlar. Sertifikasyon başvurularının teknik incelemesini ve puan doğrulamasını ise GBCI (Green Business Certification Inc.) yürütür. Resmi süreçte başlıca adımlar:

1. Register (Kayıt): Proje LEED Online’da kaydedilir, ekip ve roller tanımlanır, ücretler ödenir.

2. Apply (Başvuru): İlgili sistem/sürüm için gerekli önkoşul ve kredilere ait dokümanlar yüklenir, beyanlar tamamlanır.

3. GBCI Technical Review (Teknik İnceleme): GBCI ön inceleme (Preliminary Review) yapar; yorumlara yanıt/ek belge süreci sonrası nihai incelemeye geçilir (Final Review).

4. Certify (Sertifikalandırma): Nihai puan ve seviye (Certified/Silver/Gold/Platinum) onaylanır; sertifika ve resmi kayıt yayımlanır.

   
   

LEED Nasıl Alınır?

·      Rating system seçimi & hedef belirleme

Proje kapsamı ve kullanımına göre uygun sistem belirlenir; 40/60 kuralı doğrultusunda gri alanlar netleştirilir ve hedef sertifika seviyesi ile taslak scorecard oluşturulur.

·      LEED Online’da kayıt (Register)

Proje LEED Online üzerinde kaydedilir; roller atanır ve kayıt ücreti ödenir.

·      Ön tasarım entegrasyonu & kanıt planı

Ön tasarım çalışmaları yürütülür; önkoşulların sağlanma yolu ile kredi kanıtları, sorumlular ve takvim Sorumluluk Matrisi üzerinden tanımlanır.

·       Teknik çalışmalar (enerji modeli vb.)

Enerji modeli ASHRAE 90.1 Appendix G metodolojisine uygun kurgulanır; varsayımlar (işletme saatleri, iç yükler, setpoint’ler) yazılı olarak doğrulanır. Gerekli diğer analiz ve hesaplar tamamlanır.

·      Başvuru dosyaları (Apply)

Tasarım ve İnşaat kredileri için başvuru dosyaları hazırlanır; çalışmalar tamamlandığında “Ready for Review” statüsüyle gönderilir.

·      GBCI teknik inceleme (Preliminary → Final)

o   Preliminary Review: İlk teknik değerlendirme. Her kredi/önkoşul için tespit ve sorular iletilir. Ekip teknik yanıt ve revizyonları hazırlar.

o   Final Review: Revizyonların incelendiği son aşama. Puanlar ve kararlar burada kesinleşir (onay/red/yorum yok).

o   Appeal Review (isteğe bağlı): Final sonrası belirli kredi/önkoşullar için ek kanıt veya alternatif yorumla itiraz süreci. Ücretli olabilir.

o   Split Review (yol seçimi): Design ve Construction paketleri ayrı ayrı incelenir (tasarım erken onay, inşaat bitince ikinci tur).

o   Combined Review (yol seçimi): Tüm krediler tek seferde, inşaat tamamına yakınken birlikte sunulur.

Preliminary Review kapsamındaki her yorum için teknik yanıt hazırlanır ve istenen düzeltmeler yapılır; güncellenen belgeler yüklenerek Final Review için yeniden gönderilir ve inceleme bu aşamada tamamlanır.

·      Sertifikasyon (Certify)

Nihai puan ve sertifika seviyesi kesinleştirilir; proje LEED Certified/Silver/Gold/Platinum olarak sertifikalandırılır.

Teknik Gerekliliklere Kısa Bakış (Örnekler)

• Önkoşullar: Sistem/versiyona göre değişir. Örn. EA—Minimum Energy Performance; WE—Indoor Water Use Reduction; MR—Construction & Demolition Waste Planning; IEQ—Minimum IAQ Performance vb. Erken fazda kontrol edilmelidir.

• Enerji Modelleme: ASHRAE 90.1 Appendix G referanslı karşılaştırmalı model; girdilerin (işletme saatleri, ekipman yükleri, setpoint’ler) izlenebilir şekilde dokümantasyonu gerekir.

• Scorecard ve belgeler: Kredi bazında puan stratejisi; çizimler, hesap tabloları, ürün belgeleri (ör. EPD/HPD), Test ve Devreye Alma/CI planları, saha fotoğrafları. (LEED Online şablonları üzerinden yüklenir.)

  
  

O+M ve Residential’de Özel Noktalar

• LEED O+M: Mevcut binalar için performans puanıyla sertifika seviyesine bağlanan bir yaklaşım kullanılır (40–49 Sertifikalı;80–100 Platin). Süreç, operasyonel performans verilerine dayanır.

• LEED Residential (Homes): Süreç, LEED Green Rater ile yerinde doğrulama ve GBCI incelemesini içerir; adımlar: Kayıt (Register) → Doğrulama (Verify – Green Rater) → İnceleme (Review – GBCI) → Sertifikalandırma (Certify)